İSTANBUL – Gözaltında kaybedilen yakınlarının akıbetini sormak ve faillerin yargılanmasını talep etmek için Galatasaray Meydanı’nda 1995 yılından bu yana oturma aksiyonu yapan Cumartesi Anneleri/İnsanları bu hafta da meydandaydı. Kayıp yakınları 1020. haftada, Diyarbakır Kulp’ta gözaltında kaybedilen 11 köylü için adalet istedi.
Galatasaray Meydanı’nda bir ortaya gelen kayıp yakınlarının bu haftaki açıklamasını Cumartesi İnsanları’ndan Nuray Tercüman okudu.
Açıklamadan öne çıkan başlıklar şöyle:
DERİN BİR HUKUK DEVLETİ KRİZİ VAR: Türkiye tarihinin en kıymetli yargı krizini yaşadığı bir periyotta Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Cezasızlık algısını ortadan kaldırmak, toplumun güvenlik ve adalet konusundaki tasalarını hızla gidermek boynumuzun borcudur” dedi. Biz de diyoruz ki; Türkiye’de cezasızlık algısı değil; cezasızlığı bir idare tekniği olarak kullanan iktidar sorunu var. Hukuku, anayasayı, memleketler arası kontratları değil, siyasi iradeyi takip eden bir yargı pratiği var. Adalet sistemini çürüten, çökerten siyasi iradenin yarattığı derin bir hukuk devleti krizi var.
İNKAR VE CEZASIZLIK: Kayıp yakınlarını sistematik bir inkar ve cezasızlıkla karşı karşıya bırakan, onların meselelerine tahlil bulma yükümlülüğünü yerine getirmeyenler cezasızlığı ortadan kaldırmaktan kelam edemez. Cumhurbaşkanı Erdoğan’a sesleniyoruz: Cezasızlığa son vermek istiyorsanız, evvel bizi görün, duyun! İşe, zorla kaybetmeleri bir cürüm olarak tanımlamakla başlayın, BM Kayıplar Sözleşmesi’ni imzalayarak ve uygulayın. 1020. haftamızda, Türkiye’de yargının nasıl işlediğine, cezasızlığın nasıl ilmek ilmek örüldüğüne dair Kulp’ta gözaltında kaybedilen 11 köylünün evrakını kamuoyu ile paylaşıyoruz.
11 KÖYLÜDEN HABER ALINAMADI: 8 Ekim -25 Ekim 1993 tarihleri ortasında General Yavuz Ertürk Komutasındaki Bolu Tugayı tarafından yürütülen askeri operasyonda Kulp ve Muş’a bağlı dağınık köy ve mezralardan çok sayıda köylü gözaltına alındı. Askerlerin konuşlandığı Kulp Alaca köyü yakınlarındaki alana götürülen köylüler iki hafta kadar süren operasyon boyunca burada tutuldu. Bu müddet içinde aileleri onlara yiyecek götürdü. Köylülerden kimileri süreç içinde özgür bırakıldı. Operasyonun son gününe kadar tutulan 11 köylüden ise bir daha haber alınamadı. Aileler, tüm ilgili mercilere yaptıkları müracaatlardan bir sonuç alamadı. Diyarbakır DGM Başsavcılığı faal bir soruşturma yapmadan 29 Nisan 1997 tarihinde belgede takipsizlik kararı verdi. Halbuki AİHM, 31 Mayıs 2001 tarihli kararında Türkiye’yi 11 kayıp kişinin vefatından sorumlu olduğu ve tesirli bir soruşturma yürütmediği için mahkum etti.
KÖYLÜLERE İLİŞKİN KEMİKLER BULUNDU: Uzun mühlet boyunca yasak bölge ilan edilen Kepir mezrasında 2004 yılında insan kemikleri bulundu. Ailelerin ve İHD’nin eforları sonucunda kelam konusu kemikler Kulp Cumhuriyet Savcılığı tarafından İstanbul İsimli Tıp Kurumu’na gönderildi. Kimliklendirme çalışması sonucunda kemiklerin kaybedilen köylülere ilişkin olduğu katılaştı. Yapılan müracaat üzerine Türkiye Büyük Millet Meclisi İnsan Haklarını İnceleme Komitesi tezleri yerinde inceledi. Hazırladığı raporun sonuç kısmında “Komisyonumuz Bolu Komando Tugayı’nın düzenlemiş olduğu operasyon sırasında kimi şahısların gözaltına alındığına ve daha sonra kaybolduklarına kanaat getirmiştir” denildi.
AİLELERİN MÜRACAATLARI REDDEDİLDİ: Ailelerin ısrarlı müracaatları sonucunda 2013 yılında yine açılan soruşturmada Diyarbakır Savcılığı’nın düzenlediği iddianame mahkeme tarafından kabul edildi ve Tuğgeneral Yavuz Ertürk hakkında 11 sefer müebbet ve 25 yıla kadar mahpus cezası istemiyle dava açıldı. Lakin köylülere ilişkin kalıntıların bir toplu mezarda bulunmasına, AİHM’in mahkumiyet kararına, TBMM Raporuna karşın Ankara 7. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen dava 19 Eylül 2018 tarihinde sanığın beraati ile sonuçlandı. Ailelerin istinaf müracaatları reddedildi. Bunun üzerine aileler temyiz talebiyle Yargıtay’a başvurdu. Yargıtay 1. Ceza Dairesi, inceleme tamamlanmadan, kozmik hukuku yok sayarak 19 Mart 2024 tarihinde evrakta zamanaşımından düşme kararı verdi. Aileler, birebir yıl Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu.
KAÇ YIL GEÇERSE GEÇSİN VAZGEÇMEYECEĞİZ: 1020. haftamızda 11 köylünün gözaltında kaybedilmesi ile ilgili 31 yıldır devam eden cezasızlığa son verilmesini; maddi gerçeğin açığa çıkartılarak bu cürümden sorumlu olanların cezalandırılmasını talep ediyoruz. Kaç yıl geçerse geçsin; Mehmet Salih Akdeniz, Celi Aziz Aydoğdu, Behçet Tutuş, Mehmet Şerif Avar, Hasan Avar, Bahri Şimşek, Mehmet Şah Atala, Turan Demir, Abdo Yamuk, Nusreddin Yerlikaya, Ümit Taş için, tüm kayıplarımız için adalet istemekten, devletin üniversal hukuk normları içinde hareket etmek zorunda olduğunu hatırlatmaktan vazgeçmeyeceğiz.